บทที่๒ ที่มาของเรื่อง
ที่มาของเรื่อง
บทละครนอกเรื่องคาวีสมัยอยุธยานี้เป็นต้นเค้าของบทละครนอกเรื่องคาวีพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ซึ่งทรงเลือกเฉพาะตอนที่เห็นว่าเหมาะแกการเล่นละครมามาปรับปรุง
แก้ไขสำนวนกลอนให้ไพเราะขึ้น
เรื่องคาวีที่เป็นบทพระราชนิพนธ์เริ่มเรื่องตั้งแต่ท้าวสันนุราชได้ผอบใส่ผมหอมมาจนถึงคาวีฆ่าไวยทัต
ดำเนินความตาเรื่องเดิมทั้งหมดสำนวนกลอนในบทพระราชนิพนธ์ที่ไพเราะคมคายมีอยู่หลายตอน
ยังมีบทละครนอกเรื่องคาวีที่จารึกไว้ในสมุดไทยอีก
๓ เล่ม เนื้อเรื่องกล่าวถึงหลวิชัยกับนางเทพลีลา เรื่องมีอยู่ว่า
ท้าวโสพินเป็นยักษ์ เห็นนางเทพลีลาอยู่วิมานต้นไม้กับหลวิชัยและคาวี ก็นึกรักนาง
จึงร่ายมนตร์สะกดให้หลับไป ท้าวโสพินสะเดาะเข้าไปถึง ๖ ชั้น เห็นคาวีหลับอยู่
ก็เข้าไปชั้นในสุด ได้พบนางเทพลีลา เห็นนางตกใจก็ปลอบประโลม
แล้วอุ้มนางไปถึงเมืองของพระองค์ สั่งให้เสนาเตรียมการอภิเษก
โหรคำนวณหาฤกษ์ยามแล้ว ก็ตกใจเพราะทราบว่าท้าวโสพินมีเคราะห์ ท้าวโสพินทำพิธีอภิเษกกับนางเทพลีลา
แต่นางไม่ยอมปลงใจด้วย ท้าวโสพินจึงกลับไปปราสาท
ฝ่ายนางโสธรมเหสีของท้าวโสพินรู้ข่าวว่าท้าวโสพินไปประพาสป่าแล้วได้นางรูปร่างหน้าตาสวยงาม
และรักใคร่ลุ่มหลงมากถึงกับอภิเษกให้เป็นมเหสี จึงแกล้งเข้าไปหานางเทพลีลา
ทำเป็นไต่ถามเรื่องราวต่าง ๆ นางเทพลีลาตอบว่านางมีสามีแล้ว
ท้าวโสพินไปสะกดลักเอาตัวนางมาแล้วอ้อนวอนนางโสธรขอให้ช่วยนางให้ได้กลับคืนไปหาสามี
นางเทพลีลาถูกนางโสธรทั้งด่าทั้งตี ก็ร้องไห้อ้อนวอน
จนเสียงของนางได้ยินไปถึงท้าวโสพิน ท้าวโสพินเข้ามาที่ห้องของนางเทพลีลา
เห็นมเหสีของพระองค์กับนางกำนัลรุมตีนางเทพลีลาอยู่ก็ต่อว่า
นางโสธรจึงด่ากระทบท้าวโสพิน ท้าวโสพินโกรธไล่ทุบตี
นางโสธรก็โต้ตอบตัดพ้อท้าวโสพินนางโสธรหนีไปฟ้องพระชนนีของนาง
ฝ่ายท้าวโสพินก็แปลงกายเป็นมนุษย์ เข้าไปเกี้ยวนางเทพลีลา ฝ่ายหลวิชัยกับคาวี
เมื่อนางเทพลีลาถูกพาตัวไปแล้วก็ปรึกษากัน หลวิชัยให้วานรไปสืบเรื่องราว
ได้ความว่านางเทพลีลาตกเป็นนักโทษถูกขังไว้ในสวน นางคับแค้นใจมากก็ผูกคอตาย
วารุณซึ่งอยู่บนต้นโศกก็ลงมาช่วยนางไว้ได้
ที่มา: https://sites.google.com/site/thai044ssru/wicha-hlak-phasa/bth-thi-4-laksna-kha-praphanth
